Wykonawcy
Ewa Pobłocka – fortepian

Program
Johann Sebastian Bach
Wariacje Goldbergowskie BWV 988

O Wariacjach Goldbergowskich mówi się, że to dzieło absolutne. Zamówił je ponoć u Johanna Sebastiana Bacha hrabia Hermann Carl von Keyserlingk urzędujący na drezdeńskim dworze i cierpiący na bezsenność – z myślą o młodziutkim klawesyniście Johannie Gottliebie Goldbergu, muzyku na hrabiowskim dworze, który grą uprzyjemniał arystokracie dłużące się godziny bez snu. Kompozytor uznał, że najlepszą formą dla „nocnego” muzykowania będą wariacje. I tak właśnie powstała aria z trzydziestoma wariacjami, która z czasem stała się synonimem muzycznej innowacyjności.

Bach stworzył dzieło na wskroś eklektyczne, zręcznie korzystając z różnorodnych elementów muzyczne, takich jak kontrapunkt, wirtuozeria czy retoryka muzyczna. Motywem przewodnim nie jest jednak melodia arii, a… linia basu! Co więcej, kompozytor stworzył dzieło o nieprawdopodobnej wręcz śpiewności, obecnej w całym cyklu. Żadna inna klawiszowa kompozycja Bacha nie jest tak podporządkowana idei kantyleny – melodii śpiewnej, płynnej i tak angażującej słuchacza.

Wariacje Goldbergowskie przetrwały próbę czasu i nadal zachwycają słuchaczy. Ich wpływ na późniejszych kompozytorów i rozwój wykonawstwa muzyki fortepianowej jest nie do przecenienia. Wielu znanych artystów, takich jak Glenn Gould, setki lat po skomponowaniu dzieła proponowało interpretacje tyleż kontrowersyjne, co przełomowe, nierzadko przekraczające granice wytyczone przez kompozytora, widząc w nim nie tylko wyzwanie techniczne, ale przede wszystkim źródło głębokiej muzycznej mądrości. Współczesne wykonania na fortepianie to kolejny innowacyjny trend, który znacznie odbiega od pierwotnego wyobrażenia i pomysłu kompozytora. Wszak fortepian różni się od klawesynu, pozwala jednak wydobyć jeszcze więcej głębi i złożoności, szerzej ukazać bogactwo brzmienia i kunszt tego arcydzieła.

[Alexandra Kozowicz]